Kujawskie chodzenie z kozą docenione
Kujawskie zapusty to żywy do dziś zwyczaj obchodzenia domostw przez grupy przebierańców pod koniec karnawału, nazywany powszechnie „chodzeniem z kozą”. Najwięcej grup zapustnych działa w okolicach Włocławka, Lubrańca, Lubania, Boniewa, Izbicy Kujawskiej, Osięcin, Bądkowa, Inowrocławia, Kruszwicy. Zwyczaj ten został wpisany 30 grudnia 2020 r. na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.
W 2011 r. Polska ratyfikowała konwencję UNESCO dotycząca ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Krajowa lista prowadzona jest przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego we współpracy z Narodowym Instytutem Dziedzictwa. Jest ona spisem przejawów żywego dziedzictwa niematerialnego z terenu Polski i ma charakter informacyjny. Obejmuje ludzkie działania związane z praktykowaniem tradycji, zwyczajów, obyczajów, wykonywaniem tradycyjnego rzemiosła i rękodzieła, kultywujące pamięć historyczną, przechowujące wiedzę tradycyjną i wierzenia, zajmujące się tradycjami muzycznymi, widowiskowymi oraz językowymi. Jednym z ważniejszych kryteriów pozwalających na ubieganie się o wpis jest żywotność zjawiska przekazywanego z pokolenia na pokolenie i stałe jego odtwarzanie przez wspólnotę, która uznaje je za część swojego dziedzictwa. Obecnie na liście znajduje się 49 wpisów.
Muzeum we Włocławku dokumentuje zapusty kujawskie od lat 60 XX w. Podczas badań terenowych i rozmów prowadzonych przez pracowników muzeum z przedstawicielami grup zapustnych podjęto nieformalną decyzję o rozpoczęciu działań zmierzających do wpisania „chodzenia z kozą na Kujawach” na listę. W 2020 r. po trwających kilka miesięcy konsultacjach wybrano dwóch przedstawicieli kujawskich grup zapustnych – wnioskodawców. Zostali nimi: Krzysztof Muszyński reprezentujący grupę z Kruszyna k. Włocławka (Kujawy południowo-wschodnie) oraz Bartłomiej Kopeć reprezentującego grupę zapustną z Szymborza (Kujawy północno-zachodnie). Grupy kruszyńskie działają nieprzerwanie od l.50 XX w. Grupa z Szymborza (obecnie dzielnica Inowrocławia) organizowana jest przez tamtejszy Klub Kawalerów, działający od poł. XIX w. (warto zaznaczyć, że w 2016 r. na listę wpisane zostały także szymborskie Przywołówki dyngusowe). W imieniu przedstawicieli grup zapustnych wniosek i dokumentację wizualną przygotowali pracownicy Działu Etnograficznego Muzeum we Włocławku: Krystyna Pawłowska, kustosz muzealny i Michał Kwiatkowski, kustosz, kierownik Muzeum Etnograficznego.
[MK]
Tak było w 2020 roku
