Ponad 300 betonowych schronów. Premiera przewodnika po niemieckich fortyfikacjach
Temat niemieckich schronów w okolicach Włocławka powraca co jakiś czas, ale teraz po raz pierwszy, niemieckie linie umocnień na Kujawach i Ziemi Dobrzyńskiej doczekały się kompleksowego opracowania. Już w ten piątek w radziejowskiej bibliotece odbędzie się premiera przewodnika „Niemieckie fortyfikacje polowe 1944”.
Przewodnik opracowany przez Mariusza Prackiego z Osięcin i Karola Bazelę z Wielgiego zawiera mapy, zdjęcia i koordynaty GPS wszystkich odnalezionych schronów wokół Włocławka i tzw. „pozycji Warty” (linii umocnień między Służewem i Jeziorem Głuszyńskim). Umocnienia te, będące elementem linii umocnień B1, zostały wybudowane w 1944 roku i miały w założeniu zatrzymać ofensywę Armii Czerwonej i ochronić tereny ówczesnej III Rzeszy. Przez zaledwie kilka miesięcy powstały setki betonowych schronów, setki kilometrów rowów przeciwczołgowych i okopów oraz niezliczona ilość schronów ziemno-drewnianych. Tysiące pracowników przymusowych oraz jeńców pracowało przy budowie umocnień w nieludzkich warunkach.
Przez dziesięciolecia po wojnie nikt nie przykładał większej uwagi do rozsianych na Kujawach betonowych schronów Ringstand 58c zwanych tobrukami. Po umocnieniach ziemnych, poza lasami, nie pozostał już praktycznie żaden ślad, a i tobruki zasypywane, zaśmiecane i niszczone zaczęły znikać z pól i posesji. Mało kto zdawał sobie sprawę, że te pozornie rozproszone schrony tworzą zwarte i dobrze zaprojektowane linie obronne. Autorzy przewodnika przez kilka lat, opierając się głównie na badaniach terenowych i relacjach żyjących jeszcze świadków tamtych czasów, zbadali kilkadziesiąt pozycji obronnych wokół Włocławka, wzdłuż rzeki Zgłowiączki oraz na wspomnianej wcześniej „pozycji Warty”. Badania były wyjątkowo trudne, bo niestety nie zachowały się, a przynajmniej nie są znane i dostępne, praktycznie żadne źródła archiwalne. Udało się odnaleźć ponad 300 betonowych schronów, do tej pory uważano, że jest ich nieco ponad 100.
Efektem tych badań jest przewodnik, którego premiera odbędzie się 5 października o godzinie 17:00 w Bibliotece Publicznej w Radziejowie przy ul. Objezdnej 33. Podczas spotkania autorzy zaprezentują historię powstania umocnień oraz ich charakterystykę. Oczywiście będzie możliwość zadawania pytań i nabycia przewodnika.
Warto zaznaczyć, że koszt badań i większość kosztów wydania przewodnika autorzy sfinansowali z własnych oszczędności, ale dzięki wsparciu kilku samorządów i firm możliwe było podwojenie planowanego nakładu (przewodnik ukazał się w 1000 egzemplarzy) a sam przewodnik oferowany jest w cenie zaledwie 25 zł.
